TARİHİN DERİNLİKLERİNDE

1

OSMANLI DEVLETİ'NDE ERMENİ MEZALİMİ
Osmanlı Devleti'nin Ermenilere Yaklaşımı 

Aziziye Kaymakamı Hamid Bey'in Azledilmesi

 

Sene 1918. Sultan II. Abdülhamid Han vefat etmiş, devlet dış güçlerin gizli oyunlarıyla yeni bir kabuğa bürünmüştü. Sultan Abdülaziz’i öldüren ve Fransa Grand Orient Locasına bağlı Masonlar, Sultan II. Abdülhamid’e de kumpas kurup beynelmilel bir operasyon silsilesiyle Sultanı devirmişlerdi. Tüm bu vak’aların meydana gelip de Sultanın hedef tahtasına koyulmasının sebebi şüphesiz ki siyasi bir deha olan Sultan II. Abdülhamid’in keskin zekâsıydı. Çünkü onun zamanında yapılan icraatlarının sayısı 3000’i aşmıştı. Çünkü dış borçlar tek kaleme indirilmişti. En önemlisi ise Musul, Kerkük ve bölgedeki enerji hattı Sultan tarafından kendi parası ile satın alınmıştı. Bu satın almanın vesilesiyle bölgede petrol arama çalışması yapılacak ve çıkarılacak olan petrol ile elde edilecek gelir devletin dış borçlarını kapatacaktı.

 

Eminim ki Sultan bir 9 yıl daha yaşayıp tahta olsaydı. Bugün çok daha farklı bir devlette yaşıyor olacaktık.

 

Tüm bu olaylara vakıf olan II. Abdülhamid Han’ın döneminde devletin birçok düşmanı bulunmaktadıydı. Bunlar Siyonizm’in elçileri Masonlar, Bulgar çeteler, Ermeniler ve ülke içindeki isyancılardı. Bu isyan hareketlerinin içlerinde muhakkak bir ittihat terakki parmağı da vardı. Zaten IMRO denilen yapının içerisine sızmış ve Yane Sandanski’nin ortakları olmuşlardı. İttihat ve Terakki’nin kumandanları arasında Anadolu çocuğu diye gösterilen ve Mason olmayan tek kişi Enver paşa bile İMRO’nun yanında yer almıştı.(1)

 

Kıymetli Okuyucular;

Osmanlı Devleti var olduğu süre boyunca ırkçılığa karşı çıkmış, insanları dil, din, mezhep ve fikir farkı gözetmeksizin toprakları üzerinde adil bir şekilde yönetmiştir. Devlet, sadece ve sadece siyasete karışmış, isyan çıkarmış, halkı yanlış yönlendirmiş ve casusluk faaliyeti ile ülkeyi bölmeye çalışmış olan kişi ya da kurumlara ceza vermiştir. Bu cezalar neticesinde ilgili makamların aldığı kararlar, yapılan olumsuz faaliyetler neticesinde nadiren idam ile sonuçlanmış genellikle tehcir cezası verilmiştir. Bu cezalar verilirken de asla kimseye zulüm edilmemiştir, aksine tehcir esnasında zülüm eden paşalar görevden alınmıştır. Bu mevzu ile alakalı  Aziziye Kaymakamı Hamid Bey Vak’asını sizlere aksetmek isterim.

 

 

Aziziye Kaymakamı Hamid Paşa’nın Azledilme Vak'ası

 

Sene 25 Ekim 1915, Ermeni komitacılardan bazıları yakalanıp, mahkeme kararı ile tehcir cezasına çarptırıldı. Bu ceza uygulanırken devlet tarafından Sivas’ın Aziziye Kaymakamı Halid Bey görevlendirildi. Hamid bey aklıselim, düzgün bir insandı. Sivas sancağına bağlı Aziziye kazasında kaymakam iken devlet tarafından gelen görevi kabul etti.

 

Görevi Ermenilerin tehciri esnasında onların yanında olarak ceza uygulanırken kontrolleri sağlamaktı ve vilayete rapor vermekti. Ceza esnasında kendini tutamadı. Ermeniler tarafından yapılan işkenceler aklına geldi ve tehcir esnasında Ermenilere karşı sert müdahalelerde bulundu.  Bu durumu gören diğer görevliler Hamid Bey’in uygunsuz davranışlarını, Sivas Vilayetine şifreli bir mektupla belirttiler, Bu süreçten sonra Bab-ı Ali Dâhiliye Nezareti  Hamid Bey’in görevden azledilmesini ve Divan-ı Harp’te muhakeme edilmesi talimatını verdi.

Bab-ı Ali Dâhiliye Nezareti Emniyet-i Umumiye Müdüriyeti tarafından Sivas Vilayetine gönderilen Şifreli Mektup’ta şu cümleler yer alıyordu. (2)

 

Sivas Vilâyeti'ne

 

Aziziye Kaymakamı Hâmid Bey'in mahalli Ermenilerinin esna‑yı sevkindeki ahvâl ve harekât‑ı gayr‑ı lâyıkasına binâen azli derdest olduğundan eli işden çekdirilmesi muktezîdir. Mûmâileyhe aid evrak‑ı tahkikiyenin Divan‑ı Harb‑i Örfî'ye tevdî‘i Hey’et‑i Tahkikiye Reisi Mazhar Bey'e iş‘âr kılınmışdır.

Fî 12 Teşrîn‑i Evvel sene [1]331 / [25 Ekim 1915]

Nâzır nâmına
Subhî

 

 

Bu vak’a neticesinde Aziziye Kaymakamı Hamid Bey görevden alınmış ve yerine başka bir görevli tayin edilmiştir.

 

 

Kıymetli okuyucular;

 

1915 senesinde bahsi geçen mevzu Osmanlı Devleti'nin Ermeni ve gayrimüslimlere yaklaşımını bizlere gösteren bir ipucudur.

Bir sonraki makalemde sizlere Osmanlı Devleti’nin Ermenilerle işbirliği içerisinde gerçekleştirdikleri bir vak’adan bahsedeceğim. Bu vak’aların bilinmesi Ermeni Mezalimi ile mevzunun daha iyi anlaşılmasını sağlayacaktır. 

 

Selam ve Dua İle

Abdülkerim AYANOĞLU

11.03.2015

 

 

DİPNOTLAR

 

[1] Enver Paşa'nın IMRO terör örgütü liderlerinden Yane Sandanski ve diğer çeteciler ile çekilmiş fotoğrafını makalemin vesikaları arasında görebilirsiniz.

 

[2] Divan-ı Harp tarafından Sivas Vilayetine gönderilen şifreli mektubun vesikasını makalemizin vesikaları arasında görebilirsiniz.